زایلن
سه ایزومر زایلن: o-xylene، m-xylene و p-xylene
زایلن (از یونانی ξύλον xylon، "چوب")، زایلول یا دی متیل بنزن هر یک از سه ایزومر دی متیل بنزن یا ترکیبی از آن است. با فرمول (CH3)2C6H4، در هر یک از سه ترکیب، دو اتم هیدروژن در حلقه بنزن با دو گروه متیل جایگزین می‌شوند. همه آنها مایعات بی رنگ، قابل اشتعال و کمی چرب هستند. آنها ارزش صنعتی زیادی دارند. این مخلوط هم به عنوان زایلن و هم به طور دقیق تر، زایلن شناخته می شود. زایلن های مخلوط به مخلوطی از زایلن ها به اضافه اتیل بنزن اشاره دارد. این چهار ترکیب دارای فرمول تجربی یکسان C8H10 هستند. به طور معمول این چهار ترکیب با هم توسط روش‌های مختلف رفرمینگ کاتالیزوری و پیرولیز تولید می‌شوند.
وقوع و تولید
زایلن ها یک پتروشیمی مهم هستند که از طریق اصلاح کاتالیزوری و همچنین کربنیزه کردن زغال سنگ در تولید سوخت کک تولید می شوند. آنها همچنین در نفت خام در غلظت های حدود 0.5-1٪ بسته به منبع وجود دارند. مقادیر کمی در بنزین و سوخت هواپیما وجود دارد.
زایلن‌ها عمدتاً به عنوان بخشی از آروماتیک‌های BTX (بنزن، تولوئن و زایلن‌ها) استخراج می‌شوند که از محصول اصلاح کاتالیزوری معروف به ریفرمیت استخراج می‌شوند.
سالانه چندین میلیون تن تولید می شود. در سال 2011، یک کنسرسیوم جهانی ساخت یکی از بزرگترین کارخانه های زایلن جهان را در سنگاپور آغاز کرد.
تاریخ
زایلن برای اولین بار در سال 1850 توسط شیمیدان فرانسوی آگوست کاهورز (1813-1891) جدا شد و نامگذاری شد.
تولید صنعتی
زایلن ها از متیلاسیون تولوئن و بنزن تولید می شوند.زایلن تجاری یا آزمایشگاهی تولید شده معمولاً حاوی حدود 40-65٪ m-xylene و تا 20٪ هر یک از o-xylene، p-xylene و ethylbenzene است. نسبت ایزومرها را می توان از طریق فرآیند UOP-Isomar ثبت شده یا با ترانس آلکیلاسیون زایلن با خود یا تری متیل بنزن به نفع p-xylene با ارزش بالا تغییر داد. این تبدیل ها توسط زئولیت ها کاتالیز می شوند.
ZSM-5 برای تسهیل برخی واکنش‌های ایزومریزاسیون که منجر به تولید انبوه پلاستیک‌های مدرن می‌شود، استفاده می‌شود.
خواص
خواص فیزیکی ایزومرهای زایلن کمی متفاوت است. نقطه ذوب از 47.87- درجه سانتیگراد (54.17- درجه فارنهایت) (m-xylene) تا 13.26 درجه سانتیگراد (55.87 درجه فارنهایت) (p-xylene) متغیر است—طبق معمول، نقطه ذوب پارا ایزومر بسیار بالاتر است زیرا بسته بندی بیشتری دارد. به راحتی در ساختار کریستالی. نقطه جوش برای هر ایزومر حدود 140 درجه سانتیگراد (284 درجه فارنهایت) است. چگالی هر ایزومر حدود 0.87 گرم در میلی لیتر (7.26 پوند بر گالن آمریکا یا 8.72 پوند بر گالن) است و بنابراین چگالی کمتری نسبت به آب دارد. بوی زایلن در غلظت های پایین 0.08 تا 3.7 ppm (بخش هایی از زایلن در هر میلیون قسمت هوا) قابل تشخیص است و می توان در آب با غلظت 0.53 تا 1.8 ppm چشید.
بیشتر بدانید کاربردهای زایلن https://bismoot.com/blog/%d8%b2%d8%a7%db%8c%d9%84%d9%86-xylene/
منبع
- ۰۰/۱۰/۲۱